Sigorta Hukuku Ders Notları - Final - Güncellendi

SİGORTANIN UNSURLARI – 17 nisan 14[1]

1.     Sigorta menfaati

2.     Tehlike/Riziko

3.     Sigorta Bedeli

4.     Prim

Sigorta Menfaati; para ile ölçülebilen her şey sigorta ettirilebilir. mallar, alacaklar vs.

Para ile ölçülemeyen sigorta ettirilemez. Sigorta edilen menfaattir. Bir mal üzerinde birden çok sigorta olabilir.

TTK 1408’e göre; sigorta sözleşmesi anında menfaat mevcut olmalıdır ve sigorta süresince devam etmeli ve riziko anında da menfaat bulunmalı. Menfaat, sözleşmeden sonra ortadan kalkarsa; sözleşme geçersiz olur. BK 27 uyarınca; konusu kanuna, genel ahlaka vs aykırı ise sigorta ettirilemez.

Peki menfaat ortadan kalkıp tekrardan geri gelmesi durumunda ne olur? Riziko anında menfaatin bulunması yeterli Kabul edilir.

A. SİGORTA MENFAATLERİ

a.     Mülkiyetten kaynaklanan menfaat

b.     Alacak menfaati

c.      Diğer ayni haklar üzerinde menfaat (ipotek, rehin)

d.     Sorumluluk menfaati (kendi fiili ile 3. Kişiler aleyhine olan zararları)

Mal sigortalarında; rizikonun gerçekleşmemesinde menfaati olan herkes sigorta yaptırabilir.

Hayat sigortalarında; başkası hayatı için yapılırsa; lehtarın menfaati olmalı. Kendi hayati için ise;

Menfaat sahibi değişirse; sigorta sözleşmesi devam eder mi? (A, araba üzerinde sig. sözleşmesi yaptı ve B‘ye sattı. Devam eder mi?) (eskiden sözleşme yenileniyordu, yeni kanunda “aksi kararlaştırılmamışsa”; sigorta sözleşmesi devam eder.) (zorunlu trafik sigortasında; yeni malik için 10gün eski sözleşme devam eder)

RİZİKO

Sigortacının asli edim yükümlülüğü; riziko taşıma yükümlülüğüdür. Riziko; ileride gerçekleşmesi/gerçekleşmemesi belli olmayan VEYA ne zaman gerçekleşeceği bilinmeyen olaylardır.

Zarar sigortalarında; riziko gerçekleşmesi kesin değil

Ölüm sigortalarında; ne zaman gerçekleşeceği bilinemiyor

-Ne zaman gerçekleşeceği belli olmamalı

-Kişinin kendi hayatı veya malı üzerinde bir olay olmalı

-ileride meydana gelecek bir olay olmalı.

RİZİKO DIŞI HALLER;

Doğa kanunlarına göre gerçekleşmesi mümkün olmayan olaylar riziko kapsamına girmez. Sigortalının, sigorta ettirenin, kasıt veya hilesi sonucunda meydana gelen olaylar riziko değildir. Genel ahlaka ve örf-adete aykırı davranışlar sonucu meydana gelen olaylar sigorta ettirilemez.

Kural, sigorta sözleşmesi yapıldığında riziko objektif olarak belirsiz olmalıdır. İstisna; subjektif belirsizlik (geçmişe etkili sigorta) Sigorta sözleşmesi yapıldığında; rizikonun gerçekleştiğinde sigorta ettiren, sigortalı, lehtar tarafından biliniyorsa SÖZLEŞME GEÇERSİZ. (a, arabasını sigorta ettirirken riziko gerçekleştiğinden haberi varsa sözleşme geçersiz) TARAFLAR AKSİNİ KARARLAŞTIRAMAZ.

GEÇMİŞE ETKİLİ SİGORTA

A.     Gerçek à Tarafların sigorta sözleşmesi kurulmasından önceki bir dönemden itibaren gerçekleşmiş ancak gerçekleşip gerçekleşmeyeceği taraflarca bilinmeyen yada bilinmesi gerekmeyen olguların teminat altına alındığı sigortalardır. (Doktor 12.02.2012 tarihinde sigorta sözleşmesi yapıyor yanlış tedavilere karşı. Fakat bu tarihten önce yaptığı ve bilinmeyen tedaviyi de karşılar (10.01.2010’da ameliyat ettiği kişinin karnında unuttuğu makasın oluşturduğu semptomları –böyle mi yazılıyordu- 12.02.2012 tarihinde bilinmemesi) BİLİYORSA GE-ÇER-SİZ!

B.     Gerçek Olmayan à Riziko gerçekleşmiş ve sigorta yapma esnasında biliniyorsa geçersiz (sözleşme 13:10da, riziko 10:24’te gerçekleşmiş) fakat parantezdeki durumu bilmiyorsa GEÇERLİ

Hangi Rizikolar Sözleşme Kapsamına Dahil

1. Sözleşmede gösterilen rizikolar (TTK’ya göre; hangisinin kapsamında olmadığı açıkça belirtilir.) (ispat yükü, sigortacıda –kapsam ile alakalı-)

2.Kanuna, genel ahlaka aykırı rizikolar (kanuna uygun olmalı)

3.Kasıt Rizikosu kapsam dışındadır. (sigorta ettiren, sigortalı, lehdar; kasten meydana gelen rizikolar, aksi kararlaştırılmamışsa kapsam dışındadır.)(hafif kusur ve ağır kusur kapsama dahildir. Sözleşmede aksi kararlaştırılabilir.)

à bedel almak amacıyla; kasten riziko meydana gelirse; sigortacı sigorta tazminatı ödemekten kurtulur. Aldığı primleri iade etmez.

4. Eskime payları; aksi kararlaştırılmadığı müddetçe; eskimeler sigorta kapsamında değildir.

à Riziko’yu öğrenen sigorta ettiren; gecikmeksizin durumu sigortacya bildirmekle yükümlü. Gecikme varsa ve bundan dolayı sigortacının zararı varsa; tazminatta indirim yapılır.

SİGORTA BEDELİ

İlgili Kavramlar

Sigorta Bedeli; Sigorta poliçesinde gösterilen ve riziko gerçeklşetiriğinde sigortacının ödeme yükümlülüğünü gösteren azami tutar.

Sigorta Değeri; Objektif Değer, herkes tarafından Kabul edilen gerçek değer.

Sigorta Tazminatı; riziko gerçekleştiğinde sigortacının ödeyeceği tutar

Sigorta Zararı; riziko gerçekleştiğinde meydana gelen zarar tutarı

Sigorta anında sigorta değeri = sigorta bedeli olmalı, ama uygulamada yok. ZENGİNLEŞME YASAĞI VAR

Hayat sigortalarında; sigorta bedeli taraflarca serbestçe belirlenebilir. Hayat sigortalarında zenginleşme yasağı yok.

Kural; sigortacı, riziko gerçekleştiği andaki menfaatin gerçek değerini öder. İstisna; “Yeni Değer Sigortası”, riziko gerçekleştiğinde sigortacı riziko anındaki zararı değil; sigorta ettirenin rizikoya uğrayan malın yenisini alacak miktarını ödediği sigortadır.

“Tam Değer Sigortası”: Sigorta bedelinin sigorta değerine eşit olduğu sigortalardır.

SB > SD: Menfaatin üstünde sigorta

SB < SD: Menfaatin altında sigorta

Kural SB = SD; SB = SD’nin istisnaları;

1.    Eksik Sigorta:

Sigorta bedelinin, sigortanın gerçek değerinden düşük gösterildiği sigortalardır. SB < SD

i.                başlangıçta daha az prim ödemek için bu yapılabilir

ii.              daha  sonra sigorta edilen menfaatin değeri düşmüş olabilir.

SB: 30bin

SD: 50bin

Tam zarar halinde; SB tutarı

Kısmi zarar halinde; SB/SDxHasar à hasar 10bin à 6bin ödenir

Eksik sigortada kısmi hasar durumunda yukarıdaki oranın İSTİSNASI; İlk tehlike rizikosudur. Taraflar bu klozu koyarlarsa; oran uygulanmadan, zararın tamamının ödeneceğinin Kabul edildiği sigortalardır. (üstteki örneğe göre 10bin)

Nuray’ın notlarından eksik kısım

Kural olarak, kısmi riziko meydana geldiğinde sigortacı ödemiş olduğu tazminatı sigorta bedelinden düşürür. Aksi kararlaştırılabilir.

İstisna; Sorumluluk sigortaları

2) Aşkın Sigorta (yukarıdaki eksik sigortanın devam başlığı)

sigorta bedelinin, sigorta değerinden daha yüksek olduğu sigortadır. Şu şekilde ortaya çıkabilir;

a)   başlangıçta yüksek gösterilmesi

-       yanlışlıkla

-       kötü niyetle (riziko gerçekleştiğinde daha çok tazminat alabilmek için)

* yanlışlıkla yapılmışsa, sigorta bedelini aşan kısım geçersizdir. + kötüniyetle yapılmışsa sigorta sözleşmesi tamamı geçersizdir.

b) sonraki fiyat artışları

gerçek değerin üzeri geçersizdir. Ödenen fazla primler iade edilir.

- Sigorta ettirenin kötü niyetli olması halinde; sigortacının bunun aşkın değerini bilmiyorsa yada bilmesi gerekmiyorsa ödenen tüm primlere hak kazanır.

- Aşkın sigorta'da, TTK lafzından başlangıçtan itibaren ödenen fazla primlerin de ödeneceği anlaşılmaktadır.

- Aşkın sigorta olduğu sonradan anlaşılırsa; taraflar arasında anlaşarak aşkın sigortayı ayakta tutamazlar. Çünkü zarar sigortalarında zenginleşme yasağı vardır.

Sigorta Bedelinin Sigorta Değerine Eşit Olduğu Sigortalar

I - Takseli Sigorta; (böyle mi yazılıyor bilmiyoruz)

Sigorta bedelinin taraflarca seçilmiş bilirkişiler tarafından tespit edildiği sigortalardır. Daha çok kısa süreli sigorta sözleşmelerinde uygulanır. Ayrıca piyasa değeri olmayan ürünlerde de uygulanır. Sigortacı bu tür sigortaya itiraz edemez.

1) Belirlenen takse çok fahişse indirilmesini isteyebilir

2) Kazanç kaybı sigortası takselenmişse sigortacı normal şartlara göre elde edilmesi mümkün gelirin sigorta değerinden daha düşük olacağı anlaşılıyorsa yine mahkemeden indirim isteyebilir.

à Taraflar anlaşarak sigorta bedelinin sigorta değerinden yüksek olduğu sözleşme yapamazlar.

à Kimse kendi kusuruna dayanarak bir hak iddia edemez.

II – Yeni Değer Sigortası;

Sigortacının riziko gerçekleştiğinde sigorta ettirenin rizikoya uğrayan menfaatinin yenisini alacağı kadar (arabanın ilk değeri kadar) bedeli ödemeyi taahhüt ettiği sigortadır.

BİRDEN ÇOK SİGORTA

Sigortacı sadece riziko meydana geldiğinde zarar gören menfaati öder. Aksi kararlaştırılmadıkça yoksun kalınan kârı ödemez.

Birden çok sigorta; Bir menfaatin ayrı sigortacılar tarafından aynı rizikolara karşı ve aynı süre içerisinde sigorta ettirilmesidir. (aynı menfaat, aynı süre, aynı riziko)

à Birden fazla sigorta ettirenin aynı menfaati sigortalatması halinde birden fazla sigorta olmaz. Örn; bir evi hem malik hem kiracı sigortalatması

HÜKÜMLERİ

1. Zenginleşme Yasağı

zarar sigortaları için geçerlidir

2. Bildirim Yükümlülüğü

Sigorta ettiren sigortacıların herbirine rizikonun gerçekleştiğini ve aynı menfaat için birden çok sigorta yaptırdığını bildirmek zorundadır.

BİRDEN ÇOK SİGORTA TÜRLERİ

1.     Müşterek Sigorta

a.     aynı menfaat

b.     birden çok sigortacı

c.      aynı süre

d.     aynı zaman

e.     aynı riziko

2.    Çifte Sigorta

3.    Kısmi Sigorta

·      Aynı sigortacıya birden fazla sigorta yaptırılamaz. Yaptırılırsa, bunlar tek bir sigorta sözleşmesi gibi olur.

1)   MÜŞTEREK SİGORTA

A %30, B %40, C%30 à Bu tür sigortada sigortacılar birbirinden haberdardır. Tek sigorta sözleşmesine ÜÇÜNÜN de imza atmasıyla; yada aynı anda üç sigorta sözleşmesinin yapılmasıyla da olabilir.

·      Ardı ardına yapılan sigorta sözleşmeleri müşterek sigorta olmaz.

Hükümleri;

-       Sigortacının yükümlülüğü sigorta bedeli kadardır.

-       Her sigortacı oranı kadar sorumludur.

***Tazminat = Hasar x Sigorta Sözleşmesindeki Tutar / Toplam Sigorta Bedeli***

-       Sorumluluğun niteliği; kural olarak müşterek sigortada sigortacıların sorumluluğu adi sorumluluktur. Aksi kararlaştırılmadıkça müteselsil sorumluluk kabul edilmiş olsa bile her biri taahhüt ettiği oranda sorumludur.

-       A: 2, B: 3, C: 3 à Hasar: 5 ise; B’den max 3 istenebilir. Hasar: 2 ise; hepsinden istenebilir. Ama oransal olarak fazla ödeyen diğerinden alır.

2)   ÇİFTE SİGORTA

Değerinin tamamı sigorta edilen bir menfaatin sonradan aynı yada farklı kişilerce aynı rizikolar ve aynı süreler için yaptığı sigortalardır. Menfaatin tamamı sigorta ettirilecek

Sigorta bedelinden fazla yapılan sonraki sigortalar geçersizdir.

Hukuki Sonucu

Kural olarak; Sonraki sigorta sözleşmeleri zenginleşme yasağından dolayı geçersizdir.

İstisna;

1)   Kanun gereği yapılan sigortalar.

2)   TTK 1667’de sayılanlar

a)    Sonraki ve önceki sigortacıların sigorta sözleşmesine onay vermesi. (böylece sigorta sözleşmeleri aynı anda yapılmış sayılır ve müşterek sigortaya döner)

b)   Sigorta ettirenin önceki sigortadan kaynaklanan haklarını sonraki sigortacıya devretmesi (yalnız bu durumun mutlaka sigorta sözleşmesine yazılması gerekir)

c)    Sonraki sigortacının önceki sigortacının ödemediği tazminattan sorumlu olacağının kararlaştırılması ve bu durumun poliçeye yazılması

3)   KISMİ SİGORTA

Bir menfaatin farklı zamanlarda aynı rizikolara karşı birden fazla sigortacı tarafından sigorta edilmesidir.

-       Burada sorumluluk, sigorta sözleşmelerindeki tarihe göre belirlenir.

-       Meydana gelen zarardan sigortacılar oransal olarak değil, sigorta sözleşmesindeki sigorta bedeli kadar sorumludur. Yalnız eksik sigorta durumunda oransal olarak sorumlu olurlar.

Reasürans Sigorta:

Sigortacının sigorta ettiği menfaati tekrar sigorta ettirmesidir. Sigortacının bu sigortayı yaptırması, sigortalılara karşı kendi sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

PRİM: Sigorta ettirenin ödemek zorunda olduğu bedeldir. Sigorta sorumluluğu prim ödenince başlar. Aksi kararlaştırılabilir. Devlet veya sigortacı tarafından belirlenip devletçe onaylanır. Türkiyede serbestlik sistemi var. Fakat Sorumluluk sigortalarında devlet belirler. Prim değişebilir.

SİGORTA HUKUKU DERS NOTU – 8 Mayıs 14

PRİMİN ÖDENMEMESİ

A. ZARAR SİGORTALARINDA

1.     Hiç Ödenmemesi

a.    Sorumluluk Başlamaz

b.    Sigorta ettiren Temerrüde düşer; sigortacıya sigorta sözleşmesinden cayma hakkı tanınmıştır kanunca (kurulma anından itibaren 3 ay içerisinde, ödenene kadar) (sigortacının bildirimde bulunmasına, ödenmediğini ihtar etmesine gerek yok)(Sigortacı 3 ay içinde icra takibine başlamamışsa, kendiliğinden caymış olur. Burada susmak, icazet anlamına gelmiyor)(poliçe makul sürede teslim edilmemişse prim ödeme borcunun doğmadığını önceki derslerde söylemiştik)

-Başkası lehine sigorta varsa ve sigortalı/lehtar ben ödeyeceğim derse sigortacı bu ödemeyi kabul etmelidir.

2.     Sonraki primlerin ödenmemesi

a.    Riziko Taşıma yükümlülüğü devam eder (ilk taksit ödenmiş fakat ondan sonraki bir taksit ödenmemişse). Vadesi gelmemiş taksitler de muaccel hale gelir.

b.    Temerrüde düşer: Sigorta sözleşmesinin sigortacı tarafından feshi hakkı doğar. Sigortacı ihtar eder ve en az +10 günlük süre verir. İhtar yazılı olmalıdır. Noterden veya taahhütlü mektup ile yapılmalıdır. İhtarda taksidin ödenmediği, 10günlük süre ve bu sürede ödenmezse feshedileceği bildirilir. Sıkı şekil şartı var. Ödenmezse kendiliğinden feshedilmiş olur.

B. HAYAT SİGORTALARINDA

      1. Hiç Ödenmemesi à Zarar sigortalarıyla aynı

2.     Sonraki primlerin ödenmemesi

a.     1 yıldan az prim ödenmemişse, sözleşmenin ihtar ile feshi olur.

b.     En az 1yıldır devam ediyor VE İLK 1 YILIN primlerin hepsi ödenmişse (kümülatif). Sonraki yılların (2 veya 3. Yılın vs) taksidi ödenmemişse;

SİGORTACI FESHEDEMEZ!

i.                Sigorta ettiren ayrılma hakkına sahiptir. Ödemiş olduğu prim kadar ayrılma primi (iştira) ödenir

ii.              Sigorta ettiren ayrılmazsa, sonraki primleri ödemese de sigortacı sözleşmeyi feshedemez. Sigorta sözleşmesi “prim ödemeden muaf sözleşme olur” (riziko gerçekleştiğinde ödenmiş olması gereken prim ile ödenen prim arasında bir oranlama yapılıyor. Bu orana göre tazminat ödenir.)

***önemli***

·      Hayatta kalma sigortası varsa, sigorta ettirenin ayrılmak için sağlıklı olduğunu ispatlaması gerekir.

·      Riziko gerçekleştiği anda ödenecek tüm primer muaccel olur.

·      Sigorta sözleşmesi sona erdiğinde, kanunda aksi öngörülmediği sürece işlenmeyen günlere ait primler sigorta ettirene iade edilir. (Riziko olmadan önce sigortacı caymışsa) (tam hasar meydana gelmişse, riziko meydana geldiğinde sigorta sözleşmesi sona erer. Kısmi hasar olursa devam eder.) (23bin tl sigorta bedeli, hasar 10bin; sigortacı ödedi. Sonra 17binlik başka hasar oldu. Bu durumda KURAL OLARAK sigortacı kısmi tazminatı düşer, istisna; sigorta tazminatı)

Sigorta sözleşmesinde başlangıç ve bitiş saati yazılmamış ise; öğlen 12de başlayıp biter.

TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

1.    SİGORTACININ

a.    Riziko taşıma

b.     Aydınlatma; sigortacının sigorta ettireni içerik ile alakalı bilgilendirmesi. Kural olarak yazılı olmalıdır. Uzaktan yapılan sözleşmelerde sözlü bildirim de mümkün. İspat külfeti burada sigortacıda olur. Sözleşme görüşmelerinin başladığı andan, sözleşme sona erene kadar bu yükümlülük var. Mevzuattaki değişiklikleri vs bildirmeli. Acente ve sigortacı bildirmeli. Acente bilgilendirmedi diye, sigortacı bu yükümlülükten kurtulamaz. MÜEYYİDE; Sigorta ettiren tarafından sözleşmenin feshi VE/VEYA bununla ilgili zararın tazmini. 14 GÜN içinde sigorta ettiren bu yükümlülüklerin yerine getirilmediğine dair bir itiraz etmemişse yukarıdaki müeyyidedeki hakları düşer.

c.     Sigorta  poliçesi verme:

d.    Tazminat ödeme;

e.     Masrafları ödeme yükümlülüğü; sigortacı, meydana gelen zarar dışında extra masrafları da karşılar. Yapılan MAKUL giderler karşılanır.

ÖRNEKLİ NOT;

Sigorta değeri 40bin

Sigorta bedeli 30bin (eksik sigorta)

à Eksik sigorta durumunda masraflar orantılanarak ödenir.

2.    SİGORTA ETTİRENİN

a.    Prim ödeme borcu

b.    Beyan yükümlülüğü: Sigorta ettiren; sözleşme kurulur, devam eder ve sona ererken bildirmesi gereken tüm hususları sigortacıya bildirmelidir.

i.               Sözleşme yapılırken: sigorta ettiren, bildiği ve bilmesi gereken önemli hususları sigortacıya bildirmelidir. ÖNEMLİ HUSUS’dan kasıt; sözleşmenin yapılmaması veya değişik şekilde yapılmasını gerektiren tüm hususlar ÖNEMLİDİR. Sigortacı tarafından sorulan TÜM SORULAR ÖNEMLİDİR. BEYAN yükümlülüğü yerine getirilmezse iki çeşit yaptırım öngörülmüştür. 1-prim farkı talep etme 2-cayma hakkı

prim farkını 10 GÜN içinde kabul etmeli, etmezse caydığı varsayılır.

Cayma hakkı (dönme) 15 GÜN içinde bu hakkı kullanır. Geçmişe etkili olarak sona erer.

ii. sigorta süresi içindeki değişiklikler

Rizikoyu veya mevcut durumu ağırlaştırarak, tazminat tutarını artıracak davranışlarda bulunulamaz. Eğer rizikonun gerçekleşme ihtimalinin artmasını sağlayıcı veya mevcut durumu ağırlaştıran bir işlem meydana geldiğinde, sigorta ettiren durumu derhal sigortacıya bildirmek zorundadır. Sigorta ettirenin bilgisi dahilde meydana gelmişse; DEĞİŞİKLİĞİ BİLİYORSA DERHAL BİLDİRMELİDİR. BİLMİYORSA, ÖĞRENDİĞİ ANDAN İTİBAREN 10 GÜN İÇİNDE BİLDİRMELİDİR.

Yaptırım;

-       prim farkı ödeme à 10 gün içinde

-       cayma hakkı à kullanma süresi 1 AYDIR.

10 GÜN içerisinde sigorta ettiren prim farkını kabul ederse, sözleşme sona erer, etmezse cayar.

Cayma Hakkının Düşmesi;

1.     değişiklikten önceki duruma düşülmesi

2.     1 aylık sürenin kaçırılması

3.     hayat sigortalarında sigortalının durumunun değişmesi

·        sigorta ettiren, bildigi halde değişikliği bildirmezse (beyan yük. ihmal ederse) ihmalin derecesine göre tazminattan veya bedelden indirim yapılır. –İHMALİ OLARAK-

·        Kasten bildirilmemişse;

-       eğer meydana gelen değişiklikle riziko arasında bir illiyet bağı varsa sigortacı tazminat ödeme yük. kurtulur.

-       Eğer illiyet bağı yoksa, sigorta bedelinden veya tazminattan indirime gidilir. Prim farkı da istenebilir.

Sigorta ettiren, meydana gelen ağırlaştırıcı bir  olay vs. meydana geldiğinde bu durumları 10 gün içinde sigortacıya bildirmek zorunda.

Kanun; sigorta ettirenin bildirim hususunda bir ihmali varsa, ihmalin derecesine göre tazminattan veya sigorta bedelinden indirim yapılır diyor. Eğer kasten bildirmemişse meydana gelen değişiklik ile riziko arasında bir illiyet bağı varsa sigortacı tazminat ödeme yükümlülüğünden kurtulur. İlliyet bağı yoksa, tazminattan veya sigorta bedelinden bir indirime gidilir.

Örnekli not; sigortacı, sigorta ettirene prim farkını ödemesi için süre vermiş ve bu süre içinde riziko meydana gelmiş ise à tazminat ödeme yükümlülüğü DEVAM EDER.

c.     İhbar yükümlülüğü (Riziko gerçekleştikten sonra)

Riziko gerçekleştiğinden sonraki beyan yükümlülüğüdür. Sigorta ettiren, rizikoyu öğrendikten itibaren DERHAL sigortacıya ihbar etmekle yükümlüdür. Eğer bildirmezse, ihbarın geç yapılması tazminatın ağırlaşmasına sebep olmuşsa, kusurun derecesine göre indirime gidilir. BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNDEKİ GİBİ Sigorta ettiren, rizikoyu ihbar etmese bile; sigortacı bunu ÖĞRENMİŞSE ihbar yükümlülüğü ortadan kalkar

d.    Araştırma yapılmasına izin verme yükümlülüğü

e.     Koruma yükümlülüğü

f.      Değişiklik yapmama yükümlülüğü;  sigorta etteiren, riziko gerçekleştikten sonra hasar saptanmadan hasar konusu yerde veya malda hasar sebebinin veya zarar miktarının tespitini güçleştirici veya engelleyici değişiklik yapamaz. MÜEYYİDE; kusur ve zarar arasında illiyet bağı olmak şartıyla tazminat miktarından indirlir.

SİGORTA SÖZLEŞMELERİNİN SINIFLANDIRILMASI

A.    TTK’YA GÖRE

1.    ZARAR

a.     mal sig.

b.     Sorumluluk sig.

2.    CAN

a.     Hayat

i.                Ölüm

ii.              Hayatta kalma

iii.             Harma

b.     Kaza

c.      Hastalık ve sağlık

B.    DOKTRİN

1.    ZARAR (somut ihtiyaç – çünkü tutar belirlenebilir surette) (riziko gerçekleştiğinde gerçek zarar tazmin edilir)

a.    mal sigortası

bir mal üzerinde sigorta ettirenin menfaatlerini sigorta ettirmesi. (Farklı menfaatler tek bir malda varsa çifte sigorta OLMAZ.). bütünleyici parçalar sigorta kapsamında, eklentiler ise aksi kararlaştırılmadıkça sigorta kapsamındadır. Sigortacı malda meydana gelen gerçek zararı tazmin eder.

b.    malvarlığı sig.

Mali kayıplardan dolayı malvarlığında bir bütün olarak meydana gelecek gelir gider kayıplarının karşılandığı sigortalardır. Örneğin yurtdışından ithal ettiğim malın yolda kazadan dolayı değerinin düşmesi ve kazadan dolayı makinanın geç çalışıp o süre içinde bir kâr edilmemesi durumu…  mahrum kalınan kârı malvarlığı sigortası karşılar.

2.     MEBLAĞ sig. (soyut ihtiyaç – çünkü hiç kimsenin hayatı belli parayla ölçülemez) (poliçedeki meblağ ödeniyor)

SİGORTA HUKUKU DERS NOTU – 14mayıs14

Geçen haftaki derslerde biraz değişiklik yaptı. Bu değişikliklerin ne olduğunu Kübra yazdı. Onun aldığı notlara bak (sözleşmeden cayma/prim farkı isteme seçimlik hakkının kullanımı ile alakalı 15 günlük/10günlük süre, cayma)

Mal+malvarlığı sigortalarına; kombine sigortalar denir. Kasko sigortası ve yeni değer sigortası kombine sigortasına örnektir (hem üçüncü kişinin hem de kendisinin zararı karşılanıyor)

Sorumluluk sigortası; Bir kişinin görevinden dolayı üçüncü kişilere vermiş olduğu zararı karşılayan sigortadır. (Hekimin kusuru nedeniyle hastada bir zarar meydana gelmişse doktora açılacak dava gibi…)

UĞRANILAN ZARARA GÖRE SİGORTALAR

1.     Mamaleki gider sigortası (riziko gerçekleştiği anda sigorta ettirenin karşılamak zorunda olduğu sigortaları karşılar, yani sadece arabanın tamiri tutarını)

2.     Gider kaybı sigortası (sadece mamaleki sigortayı değil, mahrum kalınan kârı da karşılar, yani ticari taksinin tamircide kaldığından dolayı kazanamadığı para)

HALEFİYET

Sadece mal sigortalarında geçerli olan bir ilkedir. Riziko gerçekleştikten sonra sigortacının ödediği tazminat oranında sigortalının yerine geçerek onun sahip olduğu dava haklarının vs kullanılması. (Anın karma hayat sigortası var. Ölürse 25bin alacak, B araba ile Aya çarpıp Ayı öldürüyor. Anın ailesi sigorta şirketinden 25bini alır, B’ye de Anın arabasında meydana gelen 4bin lira için dava açar. (4/8 kusurlu ikisi de) Sigorta şirketi de ödediği 4bin liranın 2Bin lirası için B rücu davası açması. Tüm kusur Bde olsaydı 4bin için açardı. Ama 25bin için Bye dava açamaz çünkü can sigortaları için halefiyet ilkesi yoktur. Halefiyet ilkesinin temelinde zenginleşme yasağı vardır. Herkesin kusurlu davranışının sonuçlarına katlanması vardır.) (kasten sebep olmadan dolayı ödeme yükümlülüğü ile ve ayrıca temlik ile alakalı yazılan kısmı Kübradan al) (hoca fevkalade hızlı, yetişemiyorum :/, iş hukuku dersi sonrası bu ders anlaşılmıyor) (O farkı sigortalının yerine geçerek alır)

ŞARTLARI

1.    geçerli bir Sigorta sözleşmesi bulunması

2.    zarar görenin dava hakkının bulunması (üst sınır, zarar görene ödenen miktardır)(sigorta değeri 100bin, sigorta bedeli 50bin. Sigortacı araba tamamen pert olunca 50bin öder. Sigortacı da 50bin liralık değer kadar rücu edebilir)(eğer sigortacı tazminat ödemeden önce, sigorta ettiren davadan feragat etmişse, sulh olmuşsa vs halefiyetten söz edilmez AMA ödemeden sonra feragat edilmesi vs sigortacıyı bağlamaz.)

3.    sigorta tazminatının ödenmesi; (kısmen ödenmişse, ödendiği miktar kadar)(kusuru az olan taraf diğer taraftan temerrüt faizi istenmesi mümkün)(sigorta şirketinin ödediği andan itibaren ve karşı tarafa ihtar etmesi kaydıyla faiz işlemeye başlar. Aksi takdirde; dava açıldıktan itibaren alır)

4.    Zamanaşımı Süresi , sigorta ettirenin süresi, sigorta şirketi için de geçerlidir.

SİGORTA PRATİK NO.3 (Antep fıstığı)

YANIT

Sigorta ettiren beyan yükümlülüğünü yerine getirmemiş. Çünkü depoyu değiştirmiş. Beyan yükümlülüğü yerine getirilmediğinden riziko gerçekleşmişse sigortacı tazminat ödemekten kurtulmaz. Kasten yerine getirmeseydi ve arada illiyet bağı olsaydı TAZMİNAT ÖDENMEZDİ ve durum farklı olurdu. İhmalen yerine getirmediği halde ise duruma göre indirim olurdu, prim farkı isteyebilirdi. Somut olayda ayrı ayrı değerlendirilimelidir ve soruyu da bu ikisini ayrı ayrı yanıtlamalısınız.

SİGORTA PRATİK 4 (ibrahimli triplex yalı – ibrahimlide yalı mı var?)

Cevap 1. Aşkın sigorta var, 600bin sonrası kısım için müşterek sigorta vardır.

Cevap 2. Aşkın sigorta olduğu için öncelikle ödenmesi gereken gerçek meblağ hesaplanır, müşterek olduğundan oranlarıyla paylaştırılır.

Cevap 3. Daha fazla tazminat için aşkın sigorta yapmamışsa prim istenebilir. Aksi halde istenemez.

Cevap 4. 1er gün arayla sözleşme imzalandığından dolayı Kısmi + z için Çifte sigorta olurdu. Z sorumlu olamaz, sigorta sözleşmesi batıl. Daha fazla almak için yapmamışsa Zden primleri ister. Diğer sigortacılar ok demiş olsaydı müşterek olabilirdi. Ama olayda tarih sırasına göre 400bini X öder. 200bini Y öder, Z ödemez. 400bin zarar olsaydı hepsini X öderdi

SİGORTA PRATİK 5 (kanser)

1.     sigorta ettiren sözleşme yapılırken beyan yükümlülüğünü kasten ihlal etmiş. Genel kurala göre ilk ihtimalde tazminat ödenmez. İkinci ihtimalde ölüm kanser sebebiyle olmadığında ödeme yapılır.

2.     Şartlı lehtar mümkün. C talep edemez.

3.     Bulunabilir, konuşmuştuk dedi. (ne ara konustuk :/)

4.     Rüzgar gibi geçti :/

5.     5 yıla kadar cayma/caymama durumu varmış. Hızlıca geçti